Nevşehir Emek Apadanası: Pers Mimarisine Ait Bir Yapı Örneği

100 yıllar öncesi Nevşehir’in giriş kapısı olarak tespit edilen Nevşehir Belediyesi Apadana Arkeolojik Park Alanı düzenlenen törenle açıldı. Nevşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında Nevşehir’e Pers mimarisine ait olduğu tespit edilen bir yapı örneği kazandırıldı. Arkeolojik park alanı açılışına Nevşehir Belediye Başkanı Rasim Arı, belediye başkan yardımcıları, siyasi partilerin temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarından yetkililer ve çok sayıda vatandaş katıldı. Toplam 2880 m2 üzerine kurulu Apadana Arkeolojik Park Alanı’nın 811 m2’si Koruma Alanı, 1315 m2’si Çocuklar İçin Kazı Eğitim Alanı ve 754 m2’si ise Yürüyüş Yolu olarak planlandı. Nevşehir il merkezinin Emek Mahallesi’nde 2004 yılında yapılan yol genişletme çalışmaları sırasında ortaya çıkan düzenli taş bloklar, bölgenin arkeolojik önemini gün yüzüne çıkarırken 2005 yılında başlayan ve 2012’ye kadar süren kazı çalışmaları sonucu, burada Pers mimarisine ait olduğu değerlendirilen bir yapı olan “Apadana” tespit edildi. 

Yapının Tanımı Ve Plan Düzeni
Kazı alanında ortaya çıkarılan yapı, yaklaşık 31,25 x 14,85 metre ölçülerinde. Ortasında 5,20 metrelik bir koridor yer almakta ve bu koridor yapıyı iki simetrik bölüme ayırmaktadır. Bugüne kadar 37 adet taş kaide belirlenmiş, ancak plan düzeni incelendiğinde toplamda 50 kaideye ulaşabileceği düşünülüyor.

Malzeme Ve Mimari Özellikler
Yapının inşasında doğal, yerel taş malzemeler kullanıldı. Siyah renkte “Kavak Kepezi” tüfü ile beyaz tüf taşlarının kullanıldığı kaideler, harçsız olarak yerleştirildi. Kaideler yaklaşık 1,57 x 1,57 metre ölçülerinde ve aralarındaki mesafe ortalama 1,05 metredir.

Tarihsel Bağlam Ve Dönemsel Yorum
Kazılarda ele geçirilen seramik buluntular, yapının M.Ö. 6. yüzyıla, yani Pers (Ahameniş) Dönemi’ne tarihlendirilmesini mümkün kılmıştır. Bu tarz yapılar genellikle önemli toplantı, kabul ve kamu işlevi gören salonlar olarak kullanılmıştır. Susa ve Persepolis’teki Apadana yapıları ile benzerlik gösteren düzen, bu yapının da benzer bir işlev üstlenmiş olabileceğini düşündürür.

Kültürel ve Mimari Önemi 
Nevşehir Apadanası, Anadolu’da Pers mimarisine ait nadir örneklerden biri olarak öne çıkıyor. Mimari planı, kaide düzeni ve malzeme kullanımıyla hem Pers hem de yerel Anadolu mimarlığının sentezini sunmaktadır. Bu yapı, Kapadokya bölgesinde Pers etkisini belgeleyen önemli bir arkeolojik veri niteliğindedir. Nevşehir Emek Apadanası, özenli mimari planlaması, Pers Dönemi’ne ait karakteristik özellikleri ve korunmuş yapı elemanlarıyla Anadolu arkeolojisine önemli katkılar sunuyor. Gelecekteki kazı ve restorasyon çalışmaları bu yapının işlevi ve tarihsel rolü hakkında daha fazla bilgi sağlayacak. Alanda mevcut zemine zarar verilmemesi adına saksı içerisinde bitkilendirme ve oturma alanları oluşturuldu. 
Nevşehir Belediye Başkanı Rasim Arı arkeolojik park alanı açılış konuşmasında “Sizler için oluşturduğumuz Nevşehir Emek Apadanası’nı turistlerin bu bölgeye gelmesine sebep olacak aynı zamanda yavrularımızın da burada kazı yapması için bir fırsat oluşacak bir alan olarak değerlendiriyoruz. Bir tane fosil var ama bende nerde olduğunu bilmiyorum. Fosili hangi yavrumuz bulursa onun ailesi o fosille birlikte hemen beni bulsun söz verdim bir çeyrek altın hediye edeceğim. Yaşıtlarımı kucaklıyor, sizlere bağrıma basıyor hepinize saygı ve sevgilerimi sunuyorum” diye konuştu.
Belediye Başkanı Arı, arkeolojik kazı alanı içerisinde çocukların kazı yapmalarına olanak sağlayan teknik malzemeler dağıtarak keyifli bir vakit geçirdi. Apadana Arkeolojik Park Alanı’na gelen bütün çocuklara çeşitli hediyeler veren Başkan Arı, Nevşehirli vatandaşların büyük takdir ve alkışını aldı.   

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı